Prawnik odpowiada
1. Kredyt
Witam
Mój mąż jest hazardzistą, ma zaciągnięte indywidualne kredyty w kilku bankach, które wspólnie płacimy. Aktualnie jesteśmy z mężem w trakcie budowy domu, mamy zaciągnięty na ten cel wspólny kredyt. Ziemia pod budowę domu jest naszą wspólną własnością, uzgodniliśmy że dom będzie moją własnością. Boje się ze on zaciągnie znów jakiś kredyt, nie chcę być nim obciążona. Uchroni mnie przed tym rozdzielność majątkowa? Czy dom może być moją własnością, jeśli kredyt jest zaciągnięty na nas oboje i ziemia jest wspólna? Jak to rozdzielić ?
Małgorzata
Jeśli to mąż zaciągnął kredyt, to na pewno nie będzie nim obciążony Pani majątek osobisty. Co do majątku wspólnego, to obecnie obowiązujące przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego stanowią, iż wierzyciel może żądać zaspokojenia także z tego majątku, jeżeli małżonek zaciągnął zobowiązanie za zgodą drugiego małżonka. Jeśli takiej zgody nie było, wtedy wierzyciel (w opisywanej sytuacji bank) może ściągać dług z majątku osobistego dłużnika, z wynagrodzenia za pracę lub z dochodów uzyskanych przez niego z innej działalności zarobkowej. Jeśli dług powstał w związku z prowadzeniem przedsiębiorstwa, to wierzyciel może ściągać dług także z przedmiotów majątkowych wchodzących w skład przedsiębiorstwa. Zatem nawet pozostając we wspólności majątkowej z mężem jest Pani chroniona przed egzekucją z majątku wspólnego – o ile nie wyrażała Pani zgody na zaciągnięcie kredytów.
Zwrócić uwagę należy jednak na fakt, że powyższe uregulowania dotyczą zobowiązań zawartych po dniu 20.01.2005 r.
Natomiast, jeżeli zaciągnęliście Państwo wspólnie kredyt, oboje jesteście, całym swoim majątkiem odpowiedzialni za jego spłatę.
Ponadto, solidarną odpowiedzialność ponoszą małżonkowie za zobowiązania za zobowiązania zaciągnięte przez jednego z nich w sprawach wynikających z zaspokajania zwykłych potrzeb rodziny. Z ważnych powodów sąd może na żądanie jednego z małżonków postanowić, że za powyższe zobowiązania jest odpowiedzialny tylko ten małżonek, który je zaciągnął. Postanowienie to może być uchylone w razie zmiany okoliczności. Względem osób trzecich wyłączenie odpowiedzialności solidarnej jest skuteczne, jeżeli było im wiadome.
Jeśli chodzi o drugie zagadnienie, to niestety nie jest możliwe rozdzielenie własności domu i działki, na której ten dom stoi. W polskim prawie obowiązuje zasada, iż wszystko, co jest trwale połączone z gruntem, stanowi jego część składową i jako takie nie może być przedmiotem odrębnej własności. Jeśli nieruchomość jest przedmiotem współwłasności Pani i Pani męża, to dom także stanie się Waszą współwłasnością. Jeżeli nieruchomość należy do majątku wspólnego małżonków to i dom należy do ich majątku wspólnego. Sposobem na podział jest, np. wprowadzenie rozdzielności majątkowej i dokonanie podziału majątku, w którym uzgodnicie Państwo, np. że 1/2 domu staje się pani własnością, a 1/2 – męża.
2. Wpływ ogłoszenia upadłości na małżeńskie stosunki majątkowe upadłego
Co się dzieje z majątkiem małżonków w przypadku , gdy firma jednego z nich upada czyli wpływ ogłoszenia upadłości na małżeńskie stosunki majątkowe upadłego.
Wspólność ustawowa
Z chwilą zawarcia małżeństwa w zasadzie powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (jest to tzw. wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą natomiast do majątku osobistego każdego z małżonków. Do majątku wspólnego należą m.in.:
- · pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków,
- · dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków,
- · środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków.
Majątek małżonków może obejmować trzy różne masy: wspólną i dwie odrębne każdego z nich (majątki osobiste). Małżonkowie mogą przez umowę zawartą w formie aktu notarialnego wspólność ustawową rozszerzyć lub ograniczyć albo ustanowić rozdzielność majątkową lub rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków (umowa majątkowa – intercyza). Umowa taka może poprzedzać zawarcie małżeństwa.
Ustanie wspólności ustawowej wskutek ogłoszenia upadłości jednego z małżonków
Zgodnie z przepisami art. 124 Prawa upadłościowego i naprawczego, w razie ogłoszenia upadłości jednego z małżonków wspólność ustawowa między małżonkami ustaje z mocy prawa z dniem ogłoszenia upadłości, a majątek wspólny wchodzi do masy upadłości. Podział majątku wspólnego po ogłoszeniu upadłości jednego z małżonków jest wyłączony.
Zasadę tę stosuje się odpowiednio, gdy na podstawie umowy majątkowej małżeńskiej wspólność została ograniczona lub rozszerzona. Jeśli więc wspólność ustawowa została ograniczona lub rozszerzona, to na skutek ogłoszenia upadłości i ustania wspólności ustawowej do masy upadłości wchodzi majątek objęty ograniczoną lub rozszerzoną wspólnością.
Małżonek upadłego może dochodzić w postępowaniu upadłościowym należności z tytułu udziału w majątku wspólnym, zgłaszając tę wierzytelność sędziemu-komisarzowi. Sędzia-komisarz zaś umieści tę wierzytelność na liście wierzytelności.
Domniemywa się przy tym, że majątek wspólny powstały w okresie prowadzenia przedsiębiorstwa przez upadłego został nabyty ze środków pochodzących z dochodów tego przedsiębiorstwa.
Po ogłoszeniu upadłości nie można już znieść wspólności ustawowej z datą wcześniejszą w stosunku do daty ogłoszenia upadłości.
Co, jeśli już wcześniej zniesiono wspólność majątkową?
Na podstawie art. 52 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej. Rozdzielność majątkowa powstaje wówczas z dniem oznaczonym w wyroku, który ją ustanawia; w wyjątkowych wypadkach zaś sąd może ustanowić rozdzielność majątkową z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa (np. gdy małżonkowie żyli już w rozłączeniu). Zniesienie wspólności majątkowej na podstawie orzeczenia sądu w ciągu roku przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości jest jednak bezskuteczne w stosunku do wierzycieli upadłego. Zasadę tę stosuje się odpowiednio, gdy wspólność majątkowa ustała w wyniku ubezwłasnowolnienia jednego z małżonków orzeczonego w ciągu roku przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Rozdzielność majątkowa w czasie trwania małżeństwa może bowiem powstać z mocy prawa w wyniku całkowitego albo częściowego ubezwłasnowolnienia jednego z małżonków.
Jak już wspomnniano, małżonkowie mogą przez umowę zawartą w formie aktu notarialnego wspólność ustawową rozszerzyć lub ograniczyć albo ustanowić rozdzielność majątkową lub rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków (umowa majątkowa). Zniesienie wspólności majątkowej umową majątkową jest skuteczne w stosunku do masy upadłości tylko wtedy, gdy umowa zawarta została co najmniej 2 lata przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Zasadę tę stosuje się odpowiednio, gdy umową majątkową ograniczono wspólność majątkową, a zatem taka umowa ograniczająca wspólność ustawową jest skuteczna w stosunku do masy upadłości, o ile została zawarta co najmniej 2 lata przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości.
Podstawa prawna:
- · Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. 1964 r., Nr 9, poz. 59, ze zmianami);
- · Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. 1964 r., Nr 16, poz. 93, ze zmianami);
- · Ustawa z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. 2003 r., Nr 60, poz. 535, ze zmianami)
3. Rozwód
Jakie są przesłanki uzyskania rozwodu?
W Polsce sąd nie ma obowiązku orzekania rozwodu, nawet, jeżeli małżonkowie zgodnie tego żądają. Zaistniałe okoliczności, np. pijaństwo czy cudzołóstwo drugiego małżonka są tylko okolicznościami badanymi przez sąd, który ma stwierdzić, czy nastąpił trwały i zupełny rozkład pożycia. Główną przesłanką dopuszczalności rozwodu jest, zatem wystąpienie zupełnego i trwałego rozkładu pożycia pomiędzy małżonkami. Jeżeli ta przesłanka nie jest spełniona – sąd nie może orzec rozwodu.
Co to znaczy, że rozkład pożycia jest zupełny i trwały?
Ogólnie przyjmuje się, iż rozkład jest zupełny, jeśli wszelkie więzy duchowe, fizyczne i gospodarcze między małżonkami uległy zerwaniu np. mąż od dłuższego już czasu mieszka ze swoją kochanką i nie zamierza wrócić do swojej żony. Jednak również w przypadku wspólnego zamieszkiwania małżonków, (czyli istnienia więzi gospodarczych) sąd może orzec rozwód, gdy wspólne zamieszkanie jest wynikiem sytuacji ekonomicznej małżonków (np. żadne z nich nie ma możliwości zamieszkania gdzie indziej), a spełnione są pozostałe przesłanki uzyskania rozwodu.
Natomiast w przypadku badania trwałości rozkładu sąd bierze pod uwagę upływ czasu, jaki upłynął od momentu, kiedy pojawiły się problemy małżeńskie oraz stałość decyzji małżonków w kwestii rozwodu. Może się bowiem zdarzyć, że trwałość rozkładu jest tylko pozorna np. żona zdradziła męża, przez jakiś mieszkali osobno, ale po pewnym czasie oboje doszli do wniosku, że nie mogą bez siebie żyć.
Jednak pomimo zupełnego i trwałego rozkładu pożycia sąd nie orzeknie rozwodu, jeżeli:
- wskutek rozwodu miałoby ucierpieć dobro małoletnich dzieci małżonków, np. rozwód mógłby spowodować pogorszenie warunków materialnych w jakich wychowywane są dzieci lub mógłby spowodować niekorzystne zmiany w psychice dzieci,
- rozwodu żąda małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia, a drugi małżonek nie wyraził zgody na rozwód i jego odmowa nie jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego,
- orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, np. w sytuacji, gdy jeden z małżonków jest ciężko chory i nie ma kto się nim zaopiekować.
Gdzie należy złożyć pozew rozwodowy?
Pozew rozwodowy należy wnieść do sądu okręgowego właściwego ze względu na ostatnie wspólne zamieszkanie małżonków, jeżeli choć jedno z nich jeszcze stale w danym okręgu przebywa. Jeżeli natomiast każdy z małżonków mieszka w innym miejscu, wówczas właściwy będzie sąd okręgowy miejsca zamieszkania strony pozwane j- czyli osoby, przeciwko której współmałżonek wystąpił z pozwem. Gdyby nie udało się ustalić miejsca zamieszkania strony pozwanej, wtedy właściwy jest sąd okręgowy miejsca zamieszkania powoda – czyli osoby, która wystąpiła z pozwem rozwodowym.
Jeszcze przed wyznaczeniem terminu pierwszej rozprawy przewodniczący składu sędziowskiego wzywa małżonków, aby osobiście stawili się w sądzie na tzw. posiedzenie pojednawcze i wyznacza sędziego, którego zadanie będzie polegało na nakłonieniu małżonków do pojednania.
Jeśli posiedzenie pojednawcze nie zostało wyznaczone (np., gdy stawiennictwo jednego z małżonków napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody, wówczas na wniosek strony sąd nie przeprowadza postępowania pojednawczego) lub do pojednania nie doszło, dopiero wtedy zostaje wyznaczony termin rozprawy.
Poza tym także w trakcie rozprawy sąd powinien nakłaniać małżonków do pojednania, a w przypadku gdy dojdzie do przekonania, że małżeństwo może zostać jednak utrzymane, może zawiesić postępowanie (podjęcie postępowania następuje na wniosek jednego z małżonków, nie wcześniej jednak niż po upływie 3 miesięcy od dnia, kiedy postępowanie zostało zawieszone).
W trakcie rozprawy sąd bada – miedzy innymi – jakie okoliczności doprowadziły do rozkładu pożycia i czy małżonkowie mają małoletnie dzieci. Poza tym zawsze sąd przeprowadza dowód z przesłuchania małżonków.
Czego możesz żądać w pozwie rozwodowym?
Orzekając rozwód sąd, na podstawie całokształtu ustalonych w trakcie rozprawy okoliczności, orzeka:
- czy i który z małżonków ponosi winę za rozkład pożycia małżeńskiego. Na zgodne żądanie małżonków sąd zaniecha orzekania o winie. Skutki są wówczas takie, jakby żaden z małżonków winy nie ponosił.
- o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków,
- w jakiej wysokości każdy z małżonków jest zobowiązany do ponoszenia kosztów związanych z utrzymaniem dziecka,
- o sposobie korzystania ze wspólnie zajmowanego mieszkania przez okres, kiedy będą oboje w nim mieszkać po rozwodzie.
W wyniku wydania przez sąd wyroku stwierdzającego rozwód, małżeństwo przestaje istnieć i dotychczasowi małżonkowie stają się osobami stanu wolnego, ponadto miedzy dotychczasowymi małżonkami ustaje wspólność majątkowa.
Czy osoba rozwiedziona, która wyniku zawarcia małżeństwa zmieniła swoje nazwisko, może powrócić do swego poprzedniego nazwiska?
Tak, wystarczy aby ciągu 3 miesięcy od uprawomocnienia się wyroku rozwodowego złożyła osobiście stosowne oświadczenie przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego.
Czy w trakcie postępowania rozwodowego można dochodzić alimentów od byłego współmałżonka?
Tak. W takim przypadku należy zamieścić takie żądanie w pozwie rozwodowym lub złożyć sądowi odpowiedni wniosek na rozprawie w obecności drugiego małżonka lub pismo, którego odpis należy doręczyć drugiemu małżonkowi. Jeden z małżonków może domagać się alimentów od byłego współmałżonka w przypadku, gdy:
- nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i znajduje się w niedostatku, np. jest chory i nie pracuje,
- rozwód powoduje znaczne pogorszenie jego sytuacji materialnej, a małżonek od którego żąda alimentów został uznany wyłącznie winnego rozkładu pożycia.
Pamiętaj, że:
- Od pozwu o rozwód sąd pobiera wpis tymczasowy w granicach od 30 do 600 złotych, natomiast w wyroku orzekającym rozwód sąd określa wpis ostateczny, mając na względzie stan majątkowy stron ustalony w toku procesu. Wpis ten może być wyższy lub niższy od wpisu tymczasowego.
- W razie pojednania się stron w pierwszej instancji, zwraca się cały uiszczony wpis od pozwu o rozwód, gdy natomiast do pojednania doszło w toku postępowania odwoławczego zwraca się połowę wpisu uiszczonego od apelacji.
- Zanim zdecydujesz się na rozwód pomyśl o separacji. O separację może wystąpić każdy z małżonków, jeśli nastąpił zupełny rozkład pożycia (przy rozwodzie ów rozkład musi być ponadto trwały). Nie jest ona jednak dopuszczalna (tak samo jest przy rozwodzie), gdy miałoby na tym ucierpieć dobro małoletnich dzieci lub, gdy z innych względów byłoby to sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Od pozwu o separację płaci się 500 zł wpisu stałego; jeśli chcą jej zgodnie oboje małżonkowie – tylko 100 zł.
- W razie śmierci jednego z małżonków postępowanie w sprawie o rozwód umarza się.
- Postępowanie odbywa się bez względu na niestawiennictwo jednej ze stron.
- Postępowanie rozwodowe odbywa się przy drzwiach zamkniętych chyba, że obie strony zażądają publicznego rozpoznania sprawy, a sąd uzna, że jawność nie zagraża moralności.
- W sprawach o rozwód jest niedopuszczalne powództwo wzajemne, ale strona przeciwna może również żądać rozwodu.
- Malżeństwo ustaje z chwilą uprawomocnienia się wyroku rozwodowego, a nie z chwilą wydania tego orzeczenia.
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 25 lutego 1964 roku Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. 1995 r., Nr 83, poz. 417 ze zmianami),
- Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. 1964 r., Nr 43, poz. 296 ze zmianami).
4. Hazard a unieważnienie ślubu kościelnego
Proszę o pomoc. Od ślubu kościelnego minęło 6 lat, od 2 lat jestem po
rozwodzie cywilnym. Mąż nie przystąpił do sakramentu spowiedzi przed ślubem,
najzwyczajniej w świecie nie miał na to ochoty, księdza oszukał że był, a
„kartka jest w samochodzie”, nie ukrywam, że nie zaprzeczyłam temu kłamstwu.
Kochałam człowieka za którego wychodziłam za mąż, dlatego skłamałam. Przez
cały czas trwania małżeństwa mąż przegrywał pieniądze w „maszyny” oraz w
karty. Chwalił się niejednokrotnie, że jego dziadek potrafił przegrać lub
wygrać całą wypłatę, tak też czynił jego ojciec, często grywał w maszyny,
czego sama byłam niejednokrotnie świadkiem.
Mąż nie miał stałej pracy, pracował dorywczo, najczęściej na czarno jako
barman w dyskotece, o zmianie profesji nie było mowy, bo miał zbyt duże
wymagania, a za małe umiejętności. Nie chciał również „zniżyć się” do pracy
fizycznej. Był i jest zdrowym człowiekiem. Kierował się zasada co tu zrobić
aby zarobić a nic nie robić. O dzieciach nie było mowy, gdyż był mało
poważną osobą, tym bardziej, że utrzymanie domu spadło na mnie. Wielokrotnie
różnego rodzaju sprzęty domowe lądowały w lombardzie, nie mówiąc o
jakiejkolwiek biżuterii. Później oczywiście większość lub całość mojej pensji
przeznaczał na wykupienie rzeczy. Brałam kredyty bankowe, które w większości
oczywiście sama musiałam spłacać. Przez większą część małżeństwa nie czułam,
że jestem kochana, natomiast czułam że jest jeszcze jakaś kobieta w naszym
związku, co później potwierdziło wiele osób. Czułam za to jak jestem
manipulowana przez jego rodzinę i niego. Można się zastanawiać dlaczego za
niego wyszłam? Miłość jest ślepa, a ja ślepo wierzyłam i liczyłam że się
zmieni, jednak to były złudzenia. Proszę o pomoc, czy mam szanse na
unieważnienie tego małżeństwa? Jestem osobą wierzącą, poznałam człowieka
który podobnie jak ja jest po rozwodzie cywilnym i jest osobą wierzącą.
Chcemy wspólnie stworzyć rodzinę, chodzimy do kościoła, jednak męczy nas i
boli niemożność uczestniczenia w pełni w mszy świętej. Z góry dziękuję i
czekam.
Patologia , która jest opisana w historii kwalifikuje się pod zaburzenie,
którego cechą charakterystyczną jest uporczywość, powtarzający się
hazard. Takie zaburzenie trwa i niejednokrotnie narasta mimo niekorzystnych
skutków takie jak zubożenie rodziny, konflikty rodzinne i społeczne,
niszczenie i rozbicie własnego życia.
Patologiczni hazardziści ryzykują utratę pracy, rodzinę, zaciągają długi,
kłamią i łamią prawo by uzyskać środki do gry. Osoba dotknięta tym
zaburzeniem odczuwa intensywny i niepohamowany popęd do gry, nad którym nie
może zapanować.
Przy ocenie tego przypadku należy określić stopień wielkości tego
zaburzenia. Jeśli jest on taki wielki, że nie pozwala podjąć istotnych
obowiązków małżeńskich, wzajemnej pomocy, wychowaniu potomstwa, to należy
taka osobę uznać, za niezdolną do wyrażenia prawdziwej zgody małżeńskiej.
Mgr lic prawa kanonicznego
http://www.kosciol.pl/users.php?mode=profile&uid=1350
Małgorzata Baran
5. Na jakie części sąd dzieli majątek wspólny?
Sąd, co do zasady, dzieli majątek wspólny na części równe.
Jeśli natomiast zachodzą ważne powody (zawinione lub niezawinione zachowanie się małżonka, który przyczynił się do nieprzysparzania tego majątku, szczególnie zawinione zachowanie wpływające na stan wspólnego majątku, które nie zawsze przekłada się na rozkład więzi małżeńskich), to uznaje się (np. w formie postanowienia wstępnego – już na początku postępowania), iż udziały małżonków nie są równe. Sąd Najwyższy nawet dopuszcza przyznanie, by jeden małżonek dostał 100% udziałów w majątku wspólnym, zaś drugi – nic. Tak radykalne stanowisko SN jest jednak w doktrynie krytykowane.
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. 1964 r., Nr 16, poz. 93, ze zmianami);
6. W jaki sposób sądownie dokonuje się podziału majątku wspólnego?
W tym drugim przypadku stosuje się tu odpowiednio art. 630 Kodeksu postępowania cywilnego, a więc sąd powinien dokonać podziału przede wszystkim zgodnie z tym, o co małżonkowie zgodnie wnoszą:
o albo więc dojdzie do zawarcia ugody,
o albo sąd wyda orzeczenie, w którym uwzględnia zgodny wniosek.
Jeśli zaś takiego zgodnego wniosku nie ma, to (na podstawie art. 210 Kodeksu cywilnego) następuje:
- podział fizyczny majątku wspólnego, o ile da się tak podzielić majątek, a domaga się zniesienia współwłasności choć jeden z małżonków,
- przyznanie przedmiotów tago majątku jednemu z małżonków albo
- sprzedaż licytacyjna (ostatecznie).
Wyrównanie nierówności w podziale dokonuje się za pomocą spłat i dopłat. Spłata następuje, gdy dana osoba otrzymuje tylko pieniądze, a nic nie dostaje ze składników majątku. Dopłata zaś występuje, kiedy dana osoba dostaje pewne składniki (przedmioty) majątkowe, zaś resztę (część udziału) jest jej „dopłacana” w formie pieniężnej.
Do podziału majątku wspólnego małżonków stosuje się odpowiednio art. 210 i 211 Kodeksu cywilnego.
7. Podstawy prawne odebrania wynagrodzenia
Mąż jest nałogowym hazardzistą. Żona i dzieci pozostają na jego utrzymaniu.
On przegrywa regularnie swoje wynagrodzenia. Czy są podstawy prawne, aby
żona odbierała jego wynagrodzenie?
Oboje małżonkowie mają obowiązek zaspokajać potrzeby rodziny, którą
założyli przez swój związek. Stopień, w jakim mają się przyczyniać do
zaspakajania tych potrzeb, jest uzależniony od ich możliwości zarobkowych i
majątkowych. Obowiązek ten można spełniać także w całości lub w części
poprzez osobiste starania o wychowywanie dzieci i pracę na rzecz wspólnego
gospodarstwa domowego.
Jeżeli jeden z małżonków pozostający we wspólnym pożyciu nie wypełnia tego
obowiązku, wtedy sąd może nakazać, ażeby wynagrodzenie za pracę lub inne
świadczenia przypadające temu małżonkowi były w całości lub w części
wypłacane do rąk drugiego małżonka (art. 28 Kodeksu rodzinnego i
opiekuńczego). Jak widać, warunkiem jest, aby małżonkowie nie pozostawali w
faktycznej separacji. Jeśli jednak nakaz zostanie już wydany, wtedy
zerwanie wspólnego pożycia nie pozbawia go mocy automatycznie. Sąd może na
wniosek każdego z małżonków ów nakaz uchylić lub zmienić. Zmiana lub
uchylenie nakazu jest możliwa także w razie zmiany innych okoliczności.
Nakaz wypłaty wynagrodzenia drugiemu małżonkowi sąd wydaje w postępowaniu
nieprocesowym. Żona powinna zatem wnieść do właściwego miejscowo sądu (do
wydziału rodzinnego i nieletnich) wniosek o jego wydanie. Wniosek taki jest
zwolniony od kosztów sądowych. Mężowi będzie przysługiwał status uczestnika
postępowania. W takich sprawach nie jest konieczne wyznaczenie rozprawy,
ale małżonek, przeciwko któremu ma być wydany nakaz, musi mieć możliwość
złożenia wyjaśnień, chyba że jego wysłuchanie nie jest możliwe albo celowe
(o celowości zadecyduje sąd). Sąd może zarządzić przeprowadzenie przez
kuratora sądowego wywiadu środowiskowego w celu ustalenia warunków, w
jakich żyją małżonkowie.
Jeżeli sąd wyda nakaz, to odpis postanowienia zostanie przesłany pracodawcy
z wezwaniem, aby przypadające od nich wynagrodzenie za pracę lub inne
należności wypłacał w całości lub w części wyłącznie do rąk drugiego
współmałżonka.
Należy pamiętać, że wydanie nakazu nie wpływa na możliwość ściągania długów
małżonka, przeciwko któremu nakaz został wydany, przez jego wierzycieli. W
takiej sytuacji korzystniejsze jest wniesienie powództwa o zaspokajanie
potrzeb rodziny i uzyskanie tytułu egzekucyjnego, gdyż należności
alimentacyjne są zaspakajane przed innymi wierzytelnościami. Ponadto zmiana
pracodawcy spowoduje, że konieczne będzie uzyskanie nowego nakazu.
8. Na jakiej podstawie dzielony jest majątek wspólny małżonków?
Do ustania wspólności majątkowej i podziału majątku wspólnego małżonków może dojść:
- na podstawie umowy – przy czym nie została zastrzeżona forma szczególna (forma dla określonych czynności rozporządzających), chyba że w skład dotychczasowej wspólności wchodzi nieruchomość lub udział w niej – gdyż do tej części majątku (do tych składników) wymagana jest forma aktu notarialnego;
- na mocy orzeczenia sądu.
9. Alimenty
Alimenty są to świadczenia należne od określonych członków rodziny osobom, które potrzebują pomocy materialnej, ponieważ nie są w stanie utrzymać się samodzielnie. Przede wszystkim, obowiązek zapewnienia tej pomocy (w formie pieniężnej lub w naturze) spoczywa na najbliższej rodzinie – krewnych w linii prostej (rodzice, dziadkowie, pradziadkowie, a także dzieci, wnuki i prawnuki) oraz rodzeństwie. W codziennym życiu ten obowiązek wynika z więzi, jaka łączy rodzinę i sprawia, że jej członkowie nawzajem sobie pomagają. Jednak nie zawsze w rodzinie kontakty układają się poprawnie. Dlatego jeśli zaistnieje taka konieczność osoba, która potrzebuje środków do życia, np. chora matka lub bezrobotny brat, może zwrócić się do sądu, aby ten nakazał zobowiązanemu dostarczenie pomocy. Taki wyrok będzie podlegał wykonaniu w drodze egzekucji, co oznacza, że o ściągnięcie potrzebnych sum można zwrócić się do komornika.
Komu i od kogo należą się alimenty?Alimenty należą się:· krewnym w linii prostej (dzieciom, wnukom, itd. oraz rodzicom, dziadkom, itd.) i rodzeństwu, · dzieciom, także pozamałżeńskim (gdy są niepełnoletnie – niezależnie od tego, czy znalazły się w niedostatku) – od obojga rodziców, · matce pozamałżeńskiego dziecka (niezależnie od tego, czy znalazła się w niedostatku) – od ojca dziecka, w wysokości kosztów 3 miesięcznego utrzymania matki w okresie porodu, · rozwiedzionemu małżonkowi, o ile nie został on uznany za wyłącznie winnego rozwodu i znajduje się w niedostatku – od byłego małżonka, · osobie przysposobionej – od osoby przysposabiającej i odwrotnie, a w pewnych przypadkach także od krewnych przysposobionego (przysposabiającego), · pasierbowi, ojczymowi i macosze, o ile przemawiają za tym zasady współżycia społecznego.Alimentów w zasadzie możesz żądać wtedy, gdy:
- znajdujesz się w niedostatku i
- nie masz możliwości zapewnienia sobie środków utrzymania we własnym zakresie.
Niedostatek oznacza taką sytuację, w której osoba nie ma własnych środków utrzymania (np. nie pracuje, nie ma renty, emerytury, dochodów z majątku), które byłyby wystarczające dla zaspokojenia jej podstawowych potrzeb. To oznacza, że nawet jeśli ktoś ma dochody, ale są one zbyt małe, by pozwoliły mu się samodzielnie utrzymać – ma prawo domagać się alimentów jednak tylko, o ile w inny sposób nie jest w stanie zapewnić sobie środków do życia. Chodzi tu więc o podstawowe potrzeby umożliwiające przeżycie.Jeśli znajdziesz się w niedostatku i chcesz żądać pomocy od krewnych, w pierwszej kolejności zobowiązani do świadczenia alimentacyjnego są:
- twoje dzieci, wnuki i dalsi zstępni,
- rodzice, dziadkowie i dalsi wstępni ( jeśli nie ma zobowiązanych z grupy 1)
- rodzeństwo ( jeśli nie ma zobowiązanych z grupy 1 i 2)
Gdy zobowiązanych jest kilku w tej samej linii (np. są dzieci i wnuki), to obowiązek spoczywa w pierwszej kolejności na osobie bliższej stopniem (dzieci), a gdy w tej grupie jest kilku zobowiązanych (np. troje dzieci) – od wszystkich można żądać alimentów.
Do kiedy rodzice mają obowiązek utrzymywać swoje dzieci?Obowiązek utrzymywania dzieci, który spoczywa na rodzicach nie zależy od tego, czy dziecko znajduje się w niedostatku. Jest to cecha szczególna tego uprawnienia do alimentów – tylko w przypadku dzieci (inaczej niż w przypadku wszystkich innych osób uprawnionych). Dziecko nie musi zatem wykazywać, że jest w niedostatku; wystarczy, że wykaże usprawiedliwione potrzeby.Rodzice mają obowiązek utrzymywania dzieci do czasu, gdy będą one w stanie utrzymać się samodzielnie, a zatem nie zawsze będzie to moment osiągnięcia przez nie pełnoletności. Ten czas będzie zależał od konkretnej sytuacji: od tego kiedy dziecko zdobędzie zawód i będzie mogło podjąć pracę. Przyjmuje się przykładowo, że osoba będąca na studiach (nie mająca jeszcze tytułu) ma prawo żądać od rodziców środków utrzymania do czasu ukończenia studiów, natomiast dziecko, które jest niepełnosprawne może potrzebować pomocy rodziców przez całe życie.
Od czego zależy wysokość alimentów?Wysokość świadczeń należnych uprawnionej osobie zależy od jej usprawiedliwionych potrzeb, a także od możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego do alimentacji.Potrzeby osoby, która chce otrzymać alimenty to nie tylko to, co niezbędne do życia, czyli podstawowe środki, ale także te środki, które pozwolą jej na funkcjonowanie w środowisku, w którym żyje (np. studenckim). Możliwości zobowiązanego muszą być większe ponadto, czego potrzebuje on do utrzymania siebie i swojej rodziny. Wysokość alimentów zależy zatem od porównania sytuacji obu osób – uprawnionej i zobowiązanej.
Co zrobić jeśli osoba zobowiązana nie płaci alimentów?Dochodzenie roszczeń z tytułu alimentów dokonuje się w procesie sądowym. Sądem właściwym jest zwykle sąd rodzinny. Po uzyskaniu wyroku zasądzającego alimenty w określonej wysokości należy udać się do komornika, który na podstawie klauzuli wykonalności nadanej przez sąd z urzędu wyrokowi przyznającemu alimenty, będzie prowadził przymusową egzekucję alimentów. Pamiętaj, że :· Każdemu wyrokowi zasądzającemu alimenty sąd nadaje z urzędu klauzulę wykonalności, a ponadto sąd może wszcząć egzekucję tych świadczeń z urzędu. · Można żądać obniżenia wysokości alimentów zasądzonych prawomocnym wyrokiem, jeśli zaszły nowe okoliczności, które uzasadniają zmianę wysokości świadczeń. · Jeżeli w ciągu minionych 3 lat do czasu wystąpienia do sądu z żądaniem alimentów osoba, który była już do tych świadczeń zobowiązana swoim zachowaniem sprawiła, że nie ma możliwości utrzymania się (np. zrezygnowała z pracy) zmiany wynikającej z tego zachowania nie uwzglednia sie przy ustalaniu zakresu świadczeń alimentacyjnych · Uporczywe niepłacenie zasądzonych wyrokiem alimentów jest przestępstwem na mocy art. 209 § 1 kodeksu karnego, za które grozi kara do 2 lat pozbawienia wolności.Podstawa prawna:· Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. 1964 r., Nr 9, poz. 59, ze zmianami).
10. Jaka jest droga dziedziczenia spadku
ile małżonkowie nie byli w separacji lub nie są po rozwodzie) powołani są:
żyjący małżonek oraz jego dzieci. W opisanej sytuacji, każde z nich będzie
mieć udział w spadku w wysokości 1/3. Z chwilą otwarcia spadku między
współspadkobiercami powstaje wspólność majątku spadkowego.
Jeżeli pomiędzy małżonkami panował ustrój rozdzielności majątkowej, do masy
majątkowej wchodzi całość majątku osobistego zmarłego małżonka. Zatem,
zakładając, że rzeczy opisane w pytaniu w całości były własnością zmarłego,
to każdy ze spadkobierców będzie miał udział w każdej rzeczy w wysokości
1/3. Jeżeli natomiast, mąż miał, np. udział w nieruchomości w wysokości 1/2,
to ten udział jest dziedziczony, a więc każdy z tych spadkobierców
posiadać będzie (1/2)/3=1/6 udziału. Jeżeli więc, np. również i żona
posiadała 1/2 udziału, to w wyniku spadkobrania jej udział wzrośnie o 1/6,
czyli będzie wynosił 1/2+1/6=4/6.
Wyjście ze wspólności majątku spadkowego może nastąpić poprzez dokonanie
działu spadku.
11. Jak ubiegać się o zwolnienie od kosztów sądowych?
Ponadto sąd może zwolnić stronę od kosztów sądowych w całości. Strona, której sąd przyznał całkowite zwolnienie od kosztów sądowych, ma w zasadzie obowiązek uiścić opłatę podstawową (30 zł) od wszystkich pism podlegających opłacie. Sąd może również zwolnić stronę od kosztów sądowych w części, jeżeli strona jest w stanie ponieść tylko część tych kosztów. Częściowe zwolnienie od tych kosztów może polegać na zwolnieniu od poniesienia albo ułamkowej lub procentowej ich części, albo określonej ich kwoty, albo niektórych opłat lub wydatków.
Może też polegać na przyznaniu zwolnienia co do pewnej części roszczenia lub co do niektórych roszczeń dochodzonych łącznie; roszczenia te lub ich części sąd oznacza w postanowieniu o przyznaniu częściowego zwolnienia od kosztów sądowych. Strona częściowo zwolniona od kosztów sądowych obowiązana jest uiścić opłaty oraz ponieść wydatki w takiej wysokości, jaka nie jest objęta zwolnieniem przyznanym przez sąd.
Zwolnienia od kosztów sądowych może się domagać osoba fizyczna, która złożyła oświadczenie, że nie jest w stanie ich ponieść bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Do wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych powinno być dołączone oświadczenie obejmujące szczegółowe dane o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania osoby ubiegającej się o zwolnienie od kosztów. Oświadczenie sporządza się według ustalonego wzoru.
Sąd może odebrać od osoby ubiegającej się o zwolnienie od kosztów sądowych przyrzeczenie o treści: „Świadomy znaczenia mych słów i odpowiedzialności przed prawem zapewniam, że złożone przeze mnie oświadczenie o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania jest prawdziwe i rzetelne”. Przed odebraniem przyrzeczenia należy pouczyć osobę ubiegającą się o zwolnienie od kosztów sądowych o grzywnie grożącej za podanie nieprawdziwych informacji.
Wniosek o zwolnienie od kosztów strony reprezentowanej przez adwokata lub radcę prawnego złożony bez dołączenia oświadczenia, o którym mowa w ust. 2, przewodniczący zwraca bez wzywania o uzupełnienie braków formalnych wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych.
12. Nie mają obowiązku uiszczenia kosztów sądowych
1.. strona dochodząca ustalenia ojcostwa lub macierzyństwa oraz roszczeń z tym związanych;
2.. strona dochodząca roszczeń alimentacyjnych oraz strona pozwana w sprawie o obniżenie alimentów;
3.. strona wnosząca o uznanie postanowień umownych za niedozwolone;
4.. pracownik wnoszący powództwo lub strona wnosząca odwołanie do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych (nie dotyczy to wymienionych w podanej wyżej tabeli opłat podstawowych i stosunkowej);
5.. kurator wyznaczony przez sąd orzekający lub sąd opiekuńczy dla danej sprawy;
6.. prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich, Rzecznik Praw Dziecka;
7.. powiatowy (miejski) rzecznik konsumentów w sprawach dotyczących ochrony zbiorowych interesów konsumentów;
8.. inspektor pracy oraz związki zawodowe w sprawach z zakresu prawa pracy;
9.. strona w sprawach związanych z ochroną zdrowia psychicznego;
10.. strona, która została zwolniona od kosztów sądowych przez sąd – w zakresie przyznanego jej zwolnienia;
11.. powiatowy (miejski) rzecznik konsumentów w sprawach dotyczących ochrony indywidualnych interesów konsumenta – w zakresie przyznanego konsumentowi przez sąd zwolnienia od kosztów sądowych.
13. Jakie opłaty sądowe będą obowiązywać od 2 marca 2006 r.?
Opłatę należy uiścić przy wniesieniu do sądu pisma podlegającego opłacie. Opłata jest:
1.. stała – pobierana w sprawach o prawa niemajątkowe oraz we wskazanych w ustawie niektórych sprawach o prawa majątkowe, w wysokości jednakowej, niezależnie od wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia; Nie może ona być niższa niż 30 zł ani wyższa niż 5.000 zł;
2.. stosunkowa – pobierana w sprawach o prawa majątkowe; wynosi ona 5 % wartości przedmiotu sporu lub przedmiotu zaskarżenia, jednak nie mniej niż 30 złotych i nie więcej niż 100.000 zł;
3.. podstawowa – pobierana w sprawach, w których przepisy nie przewidują opłaty stałej, stosunkowej lub tymczasowej, a także w zasadzie od podlegających opłacie pism wnoszonych przez stronę zwolnioną od kosztów sądowych przez sąd; wynosi ona 30 złotych i stanowi minimalną opłatę, którą strona jest obowiązana uiścić od pisma podlegającego opłacie. Nie stosuje się jej w postępowaniu wieczystoksięgowym oraz w postępowaniu rejestrowym.
Co do zasady całą opłatę pobiera się od pozwu i pozwu wzajemnego oraz wniosku o wszczęcie postępowania nieprocesowego. Przepisy nowej ustawy przewidujące pobranie opłaty od pozwu lub wniosku wszczynającego postępowanie w sprawie stosuje się również do opłaty od apelacji, skargi kasacyjnej, skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia, interwencji głównej, skargi o wznowienie postępowania, skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
Połowę opłaty pobiera się od sprzeciwu od wyroku zaocznego.
Czwartą część opłaty pobiera się od pozwu w postępowaniu nakazowym lub upominawczym, z wyłączeniem spraw podlegających rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym.
Piątą część opłaty pobiera się natomiast od:
a.. interwencji ubocznej;
b.. zażalenia, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
Trzy czwarte części opłaty pobiera się zaś od:
a.. pozwanego w razie wniesienia zarzutów od nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu nakazowym;
b.. powoda w razie prawidłowego wniesienia przez pozwanego sprzeciwu przeciwko nakazowi zapłaty wydanemu w postępowaniu upominawczym.
Tak „obniżona” opłata nie może jednak wynosić mniej niż 30 złotych. Jeżeli opłata ta ma być pobrana przed ustaleniem opłaty ostatecznej, pobiera się odpowiednią część opłaty tymczasowej, nie mniej jednak niż 30 złotych.
Końcówkę każdej opłaty zaokrągla się w górę do pełnego złotego. {mospagebreak}
——————————————————————————–
Opłaty we wszystkich rodzajach spraw
Od 2 marca br. we wszystkich rodzajach spraw będą obowiązywać następujące opłaty:
Wysokość opłaty stałej
Czego dotyczy opłata
40 zł
od wniosku o wszczęcie postępowania nieprocesowego lub samodzielnej jego części, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej
40 zł
od apelacji, zażalenia, skargi kasacyjnej, skargi o wznowienie postępowania i skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia w sprawie, w której postępowanie nieprocesowe zostało wszczęte z urzędu
40 zł
od wniosku o przeprowadzenie postępowania pojednawczego
40 zł
od wniosku o zabezpieczenie dowodu
40 zł
od zażalenia na postanowienie w przedmiocie:
a.. oddalenia wniosku o wyłączenie sędziego, ławnika, biegłego lub tłumacza;
b.. skazania na grzywnę strony, świadka, biegłego, tłumacza lub innej osoby oraz odmowy zwolnienia od grzywny;
c.. przymusowego sprowadzenia lub aresztowania świadka oraz odmowy zwolnienia od przymusowego sprowadzenia;
d.. wynagrodzenia i zwrotu kosztów poniesionych przez biegłego, tłumacza i kuratora;
e.. należności świadka.
300 zł
od wniosku o:
a.. uznanie orzeczenia sądu zagranicznego;
b.. uznanie ugody zawartej przed sądem zagranicznym;
c.. stwierdzenie wykonalności orzeczenia sądu zagranicznego lub ugody zawartej przed sądem zagranicznym;
d.. wydanie postanowienia co do wykonalności wyroku sądu polubownego lub ugody zawartej przed sądem polubownym;
e.. stwierdzenie wykonalności orzeczenia zagranicznego sądu polubownego lub ugody zawartej przed zagranicznym sądem polubownym
100 zł
od skargi na czynności komornika
100 zł
od zażalenia na odmowę dokonania czynności notarialnej
w wysokości opłaty od wniosku o wydanie orzeczenia, nie więcej jednak niż 100 zł{mospagebreak}
——————————————————————————–
Wysokość opłat w procesie w sprawach z zakresu prawa cywilnego i rodzinnego
W procesie w sprawach z zakresu prawa cywilnego i rodzinnego od 2 marca b. powinniśmy liczyć się z następującymi opłatami:
Wysokość opłaty stałej
Czego dotyczy opłata
Uwagi
600 zł
od pozwu o:
a.. rozwód;
b.. separację;
c.. ochronę dóbr osobistych;
d.. ochronę niemajątkowych praw autorskich;
e.. ochronę niemajątkowych praw wynikających z opatentowania wynalazków lub rejestracji wzorów użytkowych i zdobniczych oraz znaków towarowych (ochronę praw twórcy projektu wynalazczego);
f.. ochronę innych praw niemajątkowych, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej
W sprawach o rozwód, o separację lub o unieważnienie małżeństwa, w razie zasądzenia alimentów na rzecz małżonka w orzeczeniu kończącym postępowanie w instancji, pobiera się od małżonka zobowiązanego opłatę stosunkową od zasądzonego roszczenia, a w razie nakazania eksmisji jednego z małżonków albo podziału wspólnego majątku pobiera się także opłatę w wysokości przewidzianej od pozwu lub wniosku w takiej sprawie
200 zł
od pozwu w sprawie o:
a.. ustalenie istnienia lub nieistnienia małżeństwa;
b.. unieważnienie małżeństwa;
c.. rozwiązanie przysposobienia;
d.. zaprzeczenie ojcostwa lub macierzyństwa;
e.. unieważnienie uznania dziecka;
f.. ustanowienie przez sąd rozdzielności majątkowej;
g.. naruszenie posiadania;
h.. uchylenie uchwały organu spółdzielni;
i.. uchylenie uchwały wspólnoty mieszkaniowej;
j.. przyjęcie w poczet członków spółdzielni mieszkaniowej;
k.. opróżnienie lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu;
l.. ustalenie wstąpienia w stosunek najmu
30 zł
W sprawie podlegającej rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym pobiera się od pozwu opłatę stałą, przy wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu umowy do 2 000 złotych
100 zł
W sprawie podlegającej rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym pobiera się od pozwu opłatę stałą, przy wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu umowy ponad 2 000 złotych do 5 000 złotych
250 zł
W sprawie podlegającej rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym pobiera się od pozwu opłatę stałą, przy wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu umowy ponad 5 000 złotych do 7 500 złotych
300 zł
W sprawie podlegającej rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym pobiera się od pozwu opłatę stałą, przy wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu umowy ponad 7 500 złotych{mospagebreak}
——————————————————————————–
Wysokość opłat w postępowaniu nieprocesowym w sprawach z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego
W tego rodzaju sprawach od 2 marca 2006 r. obowiązują następujące opłaty sądowe:
Wysokość opłaty stałej
Czego dotyczy opłata
100 zł
od wniosku o:
a.. zezwolenie na zawarcie związku małżeńskiego;
b.. zmianę wyroku orzekającego rozwód lub separację w części dotyczącej władzy rodzicielskiej;
c.. separację na zgodne żądanie małżonków;
d.. zniesienie separacji;
e.. zezwolenie na udzielenie pełnomocnictwa do oświadczenia o wstąpieniu w związek małżeński;
f.. zwolnienie od obowiązku złożenia lub przedstawienia kierownikowi urzędu stanu cywilnego dokumentu potrzebnego do zawarcia związku małżeńskiego
w zasadzie 1 000 zł
od wniosku o podział majątku wspólnego po ustaniu małżeńskiej wspólności majątkowej
300 zł
od wniosku o podział majątku wspólnego po ustaniu małżeńskiej wspólności majątkowej, jeżeli wniosek zawiera zgodny projekt podziału tego majątku
14. Rozdzielność majątkowa z datą wsteczną
Data: 16.01.2006 r.
Pytanie: Jestem w trakcie sprawy rozwodowej, ale żona nie stawia się na rozprawy i wydaje mi się, że będzie tak przeciągać sprawę ile się da. Wiem że sąd z rozwodem orzeka rozdzielność majątkową. Czy mogę złożyć wniosek do Sądu Rejonowego o rozdzielczość majątkową, ale także ze skutkiem wcześniejszym ponieważ nie mieszkamy ze sobą od 4 lat (nie mogę wziąć żadnego kredytu ani załatwić żadnej sprawy, bo wszędzie chcą podpis żony a ja prowadzę działalność) i czy wniesienie takiej sprawy nie będzie kolidowało ze sprawą rozwodową w Sadzie Okręgowym. Co mogę zrobić jeżeli żona utrudnia mi widzenia z synem a jak napisałem wcześniej nie stawia się na sprawy, nikt nic nie może orzec a ja jestem w kropce?
Istnieje możliwość ustalenia rozdzielności majątkowej z datą inna niż uprawomocnienie się wyroku rozwodowego. Sądy orzekają o tym wyjątkowo. Z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej. Rozdzielność majątkowa powstaje z dniem oznaczonym w wyroku, który ją ustanawia. W wyjątkowych wypadkach sąd może ustanowić rozdzielność majątkową z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa, w szczególności, jeżeli małżonkowie żyli w rozłączeniu. Złożenie takiego żądania w innym sądzie nie spowoduje, że sąd orzeknie rozdzielność majątkową wcześniej niż sąd rozwodowy, a wtedy nie będzie możliwe orzeczenie o rozdzielności z datą wsteczną, gdyż będzie istniał prawomocny wyrok o rozdzielności jakim jest wyrok rozwodowy. Uprawomocnienie się wyroku orzekającego rozwód wyłącza dopuszczalność orzekania przez sąd na podstawie art. 52 § 2 kro o ustaniu wspólności majątkowej z mocą wsteczną. Do tego czasu orzekanie o tym fakcie jest jak najbardziej dopuszczalne.
Co do toczącego się postępowania rozwodowego, to odbywa się ono bez względu na stawiennictwo stron. Tylko, gdy na pierwsze posiedzenie sądu nie stawi się powód, to postępowanie ulega zawieszeniu. Jeśli natomiast sąd wezwie dana stronę do osobistego stawiennictwa, a osoba ta nie stawi się sąd może ją skazać na grzywnę.
Aby znieść wspólność majatkową z datą wsteczną, konieczne jest więc skierowanie pozwu do właściwego sądu rejonowego. Wpis w tej sprawie wynosi 200 zł.
15. Rozliczanie dorobków, jeżeli małżeństwo ustało wskutek śmierci jednego z małżonków
Jeżeli małżeństwo ustało wskutek śmierci, co pociąga za sobą konieczność rozliczenia dorobków, rozliczenie takie dokonuje się pomiędzy pozostałym przy życiu małżonkiem,
a spadkobiercami zmarłego.
Również i spadkobiercy mogą wystąpić z żądaniem zmniejszenia obowiązku wyrównania dorobków, jeżeli okaże się, że zmarły osiągnął wyższą wartość dorobku. Żądanie takie może być skierowane jednak tylko wówczas, gdy spadkodawca wystąpił z powództwem o rozwód, unieważnienie małżeństwa lub o orzeczenie separacji. Wyrównanie dorobków może nastąpić na mocy umowy, a w braku porozumienia, zarówno spadkobiercy, jak i pozostały przy życiu małżonek mogą zwrócić się o rozstrzygnięcie do sądu.
Pamiętaj, że:
a.. Podpisanie intercyzy wyłącza istnienie systemu wspólności ustawowej między małżonkami,
b.. Intercyza musi być sporządzona bezwzględnie w formie aktu notarialnego,
c.. Intercyza nie wiąże Cię do końca życia, możesz ją w każdej chwili zmienić jej treść lub ją w ogóle wyłączyć,
d.. Jeżeli chcesz, aby w Waszym małżeństwie istniał majątek wspólny, ale w jego skład wchodziły inne przedmioty niż z reguły – ustanów rozszerzoną lub ograniczoną wspólność majątkową,
e.. Na prawa o charakterze ściśle osobistym oraz przedmioty nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę nie można rozszerzyć wspólności majątkowej,
f.. Po ustaniu umownego ustroju wspólności majątkowej, udziały w majątku wspólnym nie muszą być zawsze równe,
g.. Pełna rozdzielność majątkowa gwarantuje każdemu z małżonków zupełną swobodę co do tego, na co wydawać własne pieniądze,
h.. Jeżeli chcesz cieszyć się swobodą nieskrępowanego dysponowania własnym majątkiem, a zarazem masz na względzie sytuację żony, która wychowuje wspólne dzieci – najlepszym rozwiązaniem będzie ustrój rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków,
i.. Jeżeli w intercyzie nie określisz co stanowi dorobek każdego z małżonków, dorobek będzie obliczany według zasad z Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego,
j.. Zgodnie z ustawą dorobkiem jest tylko to, o co przyrósł majątek osobisty każdego z małżonków od momentu podpisania intercyzy,
k.. Nie zawsze dorobek o mniejszej wartości, ulega zrównaniu z dorobkiem większym – „nicnierobienie” przez całe życie może skutkować zmniejszeniem bądź całkowitym wyłączeniem obowiązku rozliczenia się z dorobków.
Podstawa prawna:
a.. Ustawa z 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. 1964 r., Nr 9, poz. 59 ze zmianami).
16. Czy przy rozliczaniu dorobków zawsze dorobek mniejszy ulega zrównaniu z dorobkiem większym?
Istotą ustroju rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków jest to, że w momencie jego ustania, bez względu na przyczynę, małżonek, którego obliczony zgodnie z podanymi wyżej zasadami dorobek jest mniejszy niż dorobek drugiego małżonka, może żądać wyrównania, tak aby dorobki obydwu małżonków miały taką samą wartość.
Wyrównania dokonuje się przez zapłatę kwoty różnicy, którą rzecz jasna, uiszcza małżonek o większym dorobku, lub przez przeniesienie przez takiego małżonka prawa na małżonka o mniejszym dorobku. Wartość dorobku oblicza się według cen z chwili przeprowadzania rozliczenia, np. nabyty przed małżeństwem zakład za 50 000 zł obecnie warty 100 000 odlicza się od całego majątku osobistego małżonka po tej ostatniej cenie.
W szczególnych przypadkach małżonek, który „wypracował” sobie większy majątek może żądać sądownie zmniejszenia obowiązku wyrównania dorobków. Uzasadnieniem takiego rozwiązania jest to, że nie byłoby słuszne, gdyby jeden z małżonków uczciwie pracował przez całe życie, natomiast drugi z nich przez swoją naganną postawę nie wykorzystywał swoich możliwości zarobkowych, bądź trwonił majątek. W takim wypadku przyznanie mu korzyści z majątku drugiego małżonka byłoby po prostu niesprawiedliwe.
Zasadniczo rozliczenia dorobków dokonują małżonkowie na mocy umowy. Będzie tak
w sytuacji, gdy nie ma między nimi konfliktu, w jaki sposób rozliczyć dorobki i ile się jednemu małżonkowi należy wyrównania od drugiego. W sytuacji konfliktu zaś, każdy z małżonków może żądać, aby sąd rozstrzygnął, w jaki sposób dokonać wyrównania lub jakie kwoty należą się jednemu małżonkowi od drugiego.
17. Co to jest dorobek i w jaki sposób go obliczyć?
Określenie czym jest dorobek ma znaczenie niebagatelne, gdyż ewentualne przesunięcia majątkowe między małżonkami po ustaniu tego systemu następują jedynie odnośnie dorobków.
Dorobkiem każdego z małżonków jest wzrost wartości jego majątku po zawarciu umowy majątkowej ustalającej, że między małżonkami od tej chwili będzie istniał system rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków. Oznacza to, że dorobek stanowią jedynie te przedmioty majątkowe, które małżonkowie sobie wypracowali. Nie obejmuje on natomiast przedmiotów z majątku osobistego, który każdy z małżonków posiadał przed powstaniem między nimi tego ustroju. Zatem aby ocenić wysokość dorobku należy od wartości majątku każdego z małżonków w chwili przeprowadzania rozliczeń (ustanie ustroju) odjąć wartość majątku osobistego każdego z małżonków w chwili powstania tego ustroju oraz niektóre kategorie przedmiotów wymienionych poniżej.
Do dorobku nie wlicza się również:
a.. przedmiotów majątkowych nabytych przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę,
b.. praw niezbywalnych, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie – są to bowiem prawa o charakterze ściśle osobistym,
c.. przedmiotów uzyskanych z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość – przedmioty te mają charakter wyrównujący krzywdę wyrządzoną małżonkowi, co przesądza o ich ściśle osobistym charakterze,
d.. wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków – charakter osobisty,
e.. praw autorskich i praw pokrewnych, praw własności przemysłowej oraz innych praw twórcy,
f.. przedmiotów nabytych w zamian za wyżej wymienione przedmioty majątkowe.
Do dorobku natomiast dolicza się:
a.. darowizny dokonane przez jednego z małżonków, ale bez darowizn na rzecz wspólnych zstępnych oraz drobnych zwyczajowo przyjętych darowizn na rzecz innych osób, np. prezenty o niezbyt wielkiej wartości,
b.. usługi świadczone osobiście przez jednego z małżonków na rzecz majątku drugiego z nich, np. naprawa samochodu żony w warsztacie męża,
c.. nakłady i wydatki na majątek jednego małżonka z majątku drugiego z nich, np. wyremontowanie mieszkania, które odziedziczyła żona, ze środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku bankowym męża.
Wszystkie te reguły uzasadnione są tym, że wartości dorobków podlegają rozliczeniu, w ten sposób, że zasadniczo dorobek mniejszy ulega wyrównaniu w stosunku do dorobku większego, w związku z czym automatycznie pomniejsza się dorobek małżonka, który „wypracował” więcej. Zasadne jest zatem niepowiększanie dorobku przez doliczanie do niego praw ściśle związanych z osobą jednego małżonka, jak i doliczanie takich wartości, które majątku osobistego nie powiększyły lub nie pomniejszyły, choć w normalnym układzie powinny.
Warto na koniec zauważyć, że wszystkie wyżej wymienione zasady mogą zostać zmienione, podczas podpisywania intercyzy ustanawiającej taki ustrój. Stosuje się je bowiem tylko i wyłącznie, jeżeli małżonkowie w intercyzie nie postanowili inaczej lub nie postanowili w tym przedmiocie w ogóle. Oznacza to, że małżonkowie w umowie małżeńskiej mogą swobodnie określić co stanowi, a co nie stanowi dorobku każdego z nich, zarówno przez powiększenie powyższego katalogu o innego rodzaju przedmioty, które mają być wyłączone z dorobku, pomniejszenie tego katalogu lub jego całkowite wyłączenie i ustalenie nowej „listy”. Tak samo będzie w przypadku katalogu przedmiotów, które zgodnie z Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym, zasadniczo do dorobku należy zaliczyć.
18. Na czym polega rozdzielność majątkowa?
W systemie rozdzielności majątkowej istnieją jedynie dwa majątki: osobisty majątek męża i osobisty majątek żony. W skład majątku osobistego każdego z małżonków wchodzą wszelkie przedmioty nabyte przez niego przed powstaniem rozdzielności oraz wszelkie przedmioty nabyte później z jego dochodów lub innych praw majątkowych jemu przynależnych. W tym ustroju każdy z małżonków zarządza samodzielnie swoim majątkiem osobistym, czyli podejmuje odnośnie tego majątku takie decyzje, jakie sam uzna za słuszne, bez potrzeby pytania o zgodę drugiego małżonka, a nawet bez jego wiedzy. Sprzeciw drugiego małżonka odnośnie czynności, której chce dokonać drugi z nich względem swojego majątku, np. zakup nieruchomości po bardzo wygórowanej cenie, nie ma żadnego znaczenia.
19. Na czym polega rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków?
Na wstępie należy zaznaczyć, że jest to nowość w stosunku do dotychczas obowiązujących na gruncie prawa rodzinnego ustrojów majątkowych, przejęta z prawa niemieckiego, mając na względzie dobrą praktykę w tym zakresie w Niemczech.
Generalnie można powiedzieć, że system rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków jest systemem pełnej rozdzielności majątkowej, natomiast jego specyfika przejawia się w momencie ustania tego ustroju, czy to przez rozwód, czy też zmianę systemu majątkowego, czy też z powodu śmierci jednego z małżonków. W trakcie trwania owego systemu pomiędzy małżonkami, istnieje zupełna rozdzielność majątkowa, do której w pełni mają zastosowanie zasady opisane jak wyżej. Po ustaniu zaś tego systemu następuje specyficzne rozliczenie pomiędzy małżonkami, polegające na zrównaniu ze sobą nie tyle majątków osobistych każdego z małżonków, ile tego czego się w trakcie trwania ustroju dorobili, czyli tzw. dorobków.
Wprowadzenie tej nowości do Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego odpowiada przede wszystkim zmianom społecznym. Zmiany te polegają na tym, że majątek rodzinny – dotychczas służący z reguły celom konsumpcyjnym – coraz częściej służy też celom gospodarczym, produkcyjnym. Cele te wymagają znacznej swobody każdego z małżonków w podejmowaniu decyzji majątkowych, większej niż ta, którą może dać najbardziej nawet zliberalizowany system wspólności majątkowej. Jednocześnie omawiany reżim majątkowy odpowiada postulatom sprawiedliwego podziału dorobku małżeństwa na wypadek jego ustania. Przejawia się to zwłaszcza w tym, gdy jeden z małżonków zajmował się prowadzeniem domu i wychowywaniem wspólnych dzieci, po to właśnie żeby drugi z nich miał czas na robienie kariery zawodowej.
20. Czy po ustaniu wspólności majątkowej udziały małżonków w majątku wspólnym zawsze będą równe?
Co do zasady, podobnie jak przy wspólności ustawowej, po ustaniu wspólności majątkowej (rozwód, zmiana ustroju majątkowego na rozdzielność) udziały małżonków w majątku wspólnym będą równe, czyli małżonkowie otrzymają po połowie. Małżonkowie mogą jednak w intercyzie określić, że po ustaniu wspólności udziały w majątku wspólnym będą różne, np. mąż dostanie ? a żona ?
Jednakże pomimo istnienia zapisów tego typu w umowie albo w przypadku, gdy zgodnie z powyższym udziały małżonków w majątku wspólnym mają być równe, każdy z małżonków z ważnych powodów może żądać sądownie, ażeby ustalenie udziałów nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z małżonków przyczynił się do powstania tego majątku. Sąd przy rozpatrywaniu tego żądania uwzględnia także nakład osobistej pracy przy wychowaniu dzieci i we wspólnym gospodarstwie domowym. Za ważne powody należy uznać takie zachowanie jednego z małżonków, które zgodnie z powszechnie panującym poczuciem słuszności nie uzasadnia przyznania mu udziału określonego w intercyzie albo w ustawie, np. małżonek uprawiający hazard trwoni ciężko zdobyty majątek wspólny, a w intercyzie określono, że to właśnie on ma otrzymać 80 % majątku wspólnego po ustaniu wspólności.
Jeżeli wspólność majątkowa ustała na skutek śmierci jednego z małżonków, spadkobiercy jego mogą żądać ustalenia przez sąd nierównych udziałów jedynie w przypadku, gdy spadkodawca za życia wytoczył powództwo o unieważnienie małżeństwa, o rozwód lub wystąpił o orzeczenie separacji.
21. Jakie przedmioty nigdy nie mogą być objęte wspólnością majątkową i dlaczego?
Do majątku osobistego każdego z małżonków zawsze należą następujące przedmioty:
a.. przedmioty majątkowe, które małżonek odziedziczył, zostały mu zapisane w testamencie lub które otrzymał jako darowizna – mamy tutaj do czynienia z ochroną swobody testowania spadkodawcy oraz rozporządzania majątkiem przez darczyńcę, którzy mogą nie wiedzieć o modyfikacji ustroju majątkowego obdarowanego czy spadkobiercy, a których intencją jest przysporzenie dla określonej osoby (w razie innej intencji mogą po prostu dokonać przysporzenia na rzecz obojga małżonków),
b.. prawa majątkowe, które wynikają ze wspólności łącznej, np. stosunki majątkowe wspólników spółki cywilnej – ze względu na ochronę praw pozostałych wspólników, które w takim wypadku uległyby ograniczeniu,
c.. prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie, np. dożywocie,
d.. wierzytelności z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia lub tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę – stanowi to bowiem rekompensatę za utratę zdrowia lub wyrządzoną krzywdę, w związku z czym istnieje bardzo ścisły związek osobisty tych należności z konkretną osobą; należy tu jednak wspomnieć, że renta należna małżonkowi z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków na przyszłość co do zasady należy do majątku wspólnego, zatem podane wyłączenie jej, rzecz jasna nie obejmuje,
e.. niewymagalne jeszcze wierzytelności o wynagrodzenie za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej każdego z małżonków,
Jeżeli chodzi o przedmioty służące do zaspokajania osobistych potrzeb każdego z małżonków, tj. bielizna, ubranie, zegarek na rękę, instrumenty muzyczne (jeżeli jest to związane z hobby tylko jednego małżonka), kolekcja znaczków pocztowych, przedmioty kultu religijnego, przy wspólności ustawowej należą do majątków osobistych małżonków. Nie ma jednak przeszkody, ażeby rozciągnąć na nie wspólność majątkową. Jednakże w przypadku, gdy powstanie wątpliwość co do tego, czy przedmioty te są objęte umową majątkową, przyjmuje się, że należą do majątków osobistych. Musi zatem w intercyzie być wyraźnie zaznaczone, że na te przedmioty również będzie rozciągała się wspólność.
22. Jak dokonać intercyzy
Ażeby dokonać intercyzy należy bezwzględnie udać się do notariusza. Umowa małżeńska sporządzona w innej formie niż notarialna będzie nieważna. Oczywiście przed notariuszem muszą się stawić oboje małżonkowie. Przy sporządzeniu intercyzy należy liczyć się z opłatami: Ażeby dokonać intercyzy należy bezwzględnie udać się do notariusza. Umowa małżeńska sporządzona w innej formie niż notarialna będzie nieważna. Oczywiście przed notariuszem muszą się stawić oboje małżonkowie. Przy sporządzeniu intercyzy należy liczyć się z opłatami:
a.. taksa notarialna – 400 zł,
b.. podatek od czynności cywilnoprawnych – 38 zł,
c.. podatek VAT – 22% od kwoty taksy – 88 zł
Czy można zawrzeć intercyzę w trakcie trwania małżeństwa?
Intercyza może być zawarta zarówno przed zawarciem małżeństwa, jak i po jego zawarciu. Zasadniczo zawarcie majątkowej umowy małżeńskiej przed zawarciem małżeństwa skutkuje od momentu zawarcia małżeństwa, jednakże nie jest wykluczone, żeby strony umowy określiły termin obowiązywania umowy na późniejszy. Tak samo będzie w przypadku intercyzy zawartej w trakcie trwania małżeństwa, jednakże należy podkreślić, że zawarcie intercyzy z mocą wsteczną jest niedopuszczalne, tzn. gdyby np. małżonkowie ustanawiając między sobą rozdzielność majątkową chcieli równocześnie postanowić, że reguły takie obowiązują już od np. dwóch lat. Należy ponadto zaznaczyć, że powoływanie się małżonka na umowę majątkową, np. rozszerzoną wspólność majątkową będzie miało skutek względem osób trzecich jedynie wówczas, gdy osobom takim było wiadome, że małżonków obowiązywała taka umowa oraz jeżeli znali jej rodzaj.
Czy możliwa jest zmiana ustroju majątkowego już po zawarciu intercyzy?
Małżonkowie podpisując intercyzę, nie są nią związani „do grobowej deski”. Mogą bowiem zmienić zarówno treść umowy, np. jeżeli małżonkowie zawarli umowę ograniczającą wspólność majątkową np. przez wyłączenie ze wspólnego majątku dochodów pochodzących z majątków osobistych każdego z małżonków, mogą następnie postanowić, że jedynie niektóre z dochodów z majątków osobistych nie będą składały się na majątek wspólny, np. dochody z wydzierżawionego gospodarstwa rolnego; małżonkowie mogą zmienić określenie dorobku, jeżeli przyjęli system rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków, itp. Jeżeli małżonkom w ogóle nie odpowiada system majątkowy, na który zdecydowali się podpisując intercyzę, mogą ją w każdym czasie rozwiązać. W takim wypadku z chwilą rozwiązania majątkowej umowy małżeńskiej między małżonkami powstaje system wspólności ustawowej, chyba że małżonkowie w umowie rozwiązującej postanowią, że od tego momentu będzie ich obowiązywał inny, poza wspólnością ustawową i dotychczasowym systemem, ustrój majątkowy. Zarówno zmiana majątkowej umowy małżeńskiej, jak i jej rozwiązanie wymaga dla swojej ważności formy aktu notarialnego.
Jak mogą kształtować się stosunki majątkowe po zawarciu intercyzy?
Zawierając intercyzę małżonkowie mogą zdecydować się na jeden z niżej wymienionych ustrojów majątkowych, kształtujących istniejące między mini stosunki majątkowe:
a.. ograniczona wspólność majątkowa,
b.. rozszerzona wspólność majątkowa,
c.. rozdzielność majątkowa,
d.. rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków.
Na czym polega ograniczona i rozszerzona wspólność majątkowa?
System wspólności majątkowej bez względu na jej rodzaj przewiduje, podobnie jak system wspólności ustawowej, istnienie majątku wspólnego. Zatem mamy tutaj do czynienia z majątkiem osobistym męża, żony i majątkiem wspólnym obydwu małżonków. Systemy te są modyfikacją systemu wspólności ustawowej, polegającą na tym, że skład majątku wspólnego jest odpowiednio albo powiększony o pewne przedmioty, które w systemie wspólności ustawowej należą do majątku osobistego małżonków, albo jest pomniejszony o takie przedmioty, które normalnie do majątku wspólnego przy wspólności ustawowej należą.
Mając to na uwadze, do systemów wspólności majątkowej stosuje się odpowiednio przepisy o wspólności ustawowej, tak w zakresie zarządu majątkiem wspólnym, jak
i odpowiedzialności małżonków za zobowiązania. Ograniczona wspólność majątkowa przewiduje zawężenie majątku wspólnego o poszczególne, określone w umowie majątkowej przedmioty. Poszerzona wspólność majątkowa zaś, rozszerza majątek wspólny o takie dobra, które z reguły należą do majątku osobistego każdego z małżonków.
23. Intercyza – stan prawny obowiązujący od 20 stycznia
Co to jest intercyza i dlaczego decydujemy się na jej zawarcie?
Intercyza jest to majątkowa umowa małżeńska, na mocy której małżonkowie dokonują wyboru ustroju majątkowego jaki będzie regulował ich stosunki majątkowe w trakcie trwania małżeństwa. Panujący między małżonkami ustrój majątkowy określa jakie przedmioty nabyte w trakcie trwania małżeństwa (czasami również przed jego zawarciem) stanowią majątek każdego z małżonków, a jakie – majątek wspólny małżonków, jakich czynności o charakterze majątkowym mogą dokonywać małżonkowie samodzielnie, a jakich wspólnie (kwestie związane z zarządem majątkami), czy w ogóle istnieje majątek wspólny małżonków, jak przedstawia się odpowiedzialność za długi każdego z małżonków, czyli z jakich majątków wierzyciel może prowadzić egzekucję oraz jak wygląda rozliczenie pomiędzy małżonkami
w przypadku ustalania małżeństwa.
W polskim prawie rodzinnym zasadą jest istnienie między małżonkami ustroju wspólności ustawowej. Oznacza to, że w sytuacji, gdy małżonkowie nie podpiszą intercyzy, będzie ich obowiązywał właśnie ten system (chyba, że jeden z małżonków zostanie ubezwłasnowolniony lub zostanie mu ogłoszona upadłość – wówczas pomiędzy małżonkami z mocy prawa powstaje system rozdzielności majątkowej). W skrócie rzecz ujmując, w ustroju wspólności majątkowej mamy do czynienia z trzema majątkami: majątkiem osobistym żony, majątkiem osobistym męża oraz majątkiem wspólnym małżonków. W skład majątków osobistych wchodzi wszystko to, co nie wchodzi do majątku wspólnego małżonków. Majątkiem wspólnym małżonków, objęte są zaś wszelkie przedmioty nabyte w czasie trwania małżeństwa, przy czym głównym źródłem pozwalającym na ich nabycie jest wynagrodzenie za pracę każdego z małżonków oraz wszelkie dochody pochodzące z innej działalności prowadzonej przez małżonków, a także wszelkie dochody, które przynoszą majątki osobiste małżonków, np. czynsz najmu z kamienicy należącej tylko do męża, dochody z zakładu fryzjerskiego założonego przez żonę przed zawarciem małżeństwa, odsetki od lokaty pieniężnej na rachunku bankowym, którego właścicielem jest wyłącznie jeden z małżonków, itd. Przed nowelizacją Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, która weszła w życie 20 stycznia 2005 r., majątek wspólny zwany był „majątkiem dorobkowym”, co sugerowało, że w jego skład wchodzi wszystko to czego się małżonkowie „dorobili” w trakcie trwania małżeństwa. Z uwagi na wprowadzenie jednak nowego typu ustroju majątkowego zwanego rozdzielnością majątkową z wyrównaniem dorobków, termin ten zyskał nowe znaczenie, o czym niżej.
System wspólności ustawowej niewątpliwie sprzyja większej zażyłości małżonków, gdyż wymaga współdziałania w zarządzie majątkiem wspólnym, opiera się na wzajemnym zaufaniu małżonków co do czynności podejmowanych względem tego majątku, jednakże czasami takie „związanie” może okazać się niekorzystne dla dynamiki zarządzania majątkiem wspólnym. Również nierzadko stanowi on przeszkodę w prężnym nawiązywaniu stosunków gospodarczych w przypadku, gdy jeden z małżonków prowadzi taką działalność, bowiem ewentualni wierzyciele mogą się obawiać, iż ich kontrahent w zasadzie nie posiada majątku osobistego, a jedynie wspólny z żona, co z kolei w wielu przypadkach znacznie utrudnia prowadzenie egzekucji, a czasami nawet ją w zupełności wyłącza.
Po ustaniu wspólności ustawowej przyjmuje się, że udziały małżonków w majątku wspólnym są równe, czyli dzieli się on na pół, co czasami również może okazać się nie do końca słuszne, np. jeden z małżonków w ogóle nie przykładał się do powiększania majątku wspólnego. Właśnie wyżej wymienione przyczyny mogą skłonić małżonków do zawarcia intercyzy, dzięki której będą mieli możliwość takiego ukształtowania swoich stosunków majątkowych, jaki najbardziej odpowiada prowadzonej przez nich aktywności zawodowej, zdolności do zarządzania majątkiem, czy preferowanemu przez nich stylowi życia. Należy jednak zwrócić uwagę, że małżonkowie nie mogą zupełnie swobodnie zadecydować jakie reguły będą miały zastosowanie do stosunków majątkowych między nimi. Ich wybór jest ograniczony do takich systemów i rządzonych nimi reguł, jakie w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym przewidział ustawodawca.